Ik denk dat iedereen het erover eens is dat de financiële situatie van België niet goed is.
De economische indicatoren zoals gepubliceerd door de nationale bank geven de volgende cijfers voor 2013 (zie nbb economische indicatoren 2014-49):
- primaire uitgaven van de overheid zijn 51.2% van het BBP
- het tekort bedraagt 2.9% van het BBP
- de staatsschuld bedraagt 104.5% van het BBP
- het BBP voor 2013 bedraagt 389.31 miljard euro
Op dit moment zijn zowel de economische groei als de inflatie heel laag.
Omdat er internationaal steeds gekeken wordt naar de verhouding met het BBP is de situatie moeilijk recht te trekken als er geen economische groei is.
Het primaire tekort is 2.9% wat overeenkomt met 11.29 miljard €.
De staatsschuld is 104.5% of 406.83 miljard €.
Het BBP zou je kunnen opsplitsen in een deel dat rechtstreeks betaald wordt door de overheid (BBP’, 199.33mlj€) en een deel dat niet rechtstreeks door de overheid gefinancierd wordt (BBP”, 189.98 mlj€).
Stel dat de overheid in 2014 kan besparen zodat er geen tekort is op de begroting en dat BBP” stabiel blijft. Het resultaat is dan het volgende:
- tekort is dan 0% (joepie)
- het BBP voor 2014 wordt 378.02 mlj€, het BBP daalt dus met 2.9%
- de staatsschuld blijft stabiel 406.83 mlj€, maar dit is nu 107.6% van het BBP
Dit is echter te eenvoudig gedacht. Het BBP is de som van de binnenlandse verkoop en de export.
Laten we veronderstellen dat 10% van de besparingen gerealiseerd worden op in het buitenland aangekochte producten. Dat 60% van de besparingen gerealiseerd worden op lonen en dat 30% gerealiseerd wordt door aankoop van goederen in België. Laten we verder veronderstellen dat 20% van de Belgische aankopen gebruikt worden om lonen uit te betalen.
- BBP daalt rechtstreeks met 10.16 mlj€ (90% van het bespaarde bedrag)
- BBP daalt bijkomend met 6.77 mlj€ (extra 60% van het bespaarde bedrag, door de overheid niet-uitbetaalde lonen kunnen niet bijdragen tot het BBP door te consumeren)
- BBP daalt bijkomend met 0.68 mlj€ (extra 20% van 30% van het bespaarde bedrag, door de klante van de overheid niet-uitbetaalde lonen kunnen niet bijdragen tot het BBP door te consumeren)
- het BBP voor 2014 daalt dan tot 371.7€ (een daling van 4.6%) en de staatsschuld stijgt naar 109.5% van het BBP
Hieruit kunnen we concluderen dat het berekenen van overheidstekort en staatsschuld op basis van het BBP mogelijk geen geen idee is.
We doen dit echter omdat ook de inkomsten dan de overheid ook gerelateerd zijn aan het BBP. Als er minder geconsumeerd wordt zullen de BTW inkomsten dalen. De winstgevendheid van de bedrijven zal waarschijnlijk ook dalen dus ook de inkomsten uit vennootschapsbelasting. Aangezien de besparingen deels gerealiseerd zijn door minder lonen uit te keren zal ook de inkomstenbelasting dalen.
OOPS door deze daling zal de bovenvermelde besparing zorgen dat er toch een tekort is. Dus stijgt de staatsschuld ook in euros en wordt het percentage van het BBP nog groter.
Als we het model verder verfijnen door er rekening mee te houden dat het BBP ook bepalend is voor de inkomsten van de staat en door er rekening mee te houden dat niet alle inkomen gebruikt wordt voor consumptie maar dat er ook een deel gespaard wordt (en dus niet in het BBP komt) dan beginnen de cijfers er echt slecht uit te zien.
- BBP daalt tot 372.44 mlj€
- begrotingstekort is dan 2.19% van het BBP
- staatsschuld stijgt tot 111.42% van het BBP.
(zie hier voor een spreadsheet met de simulatie)
Als we – zoals Europa oplegt – kijken naar het overheidstekort en staatsschuld als percentage van het BBP dan heeft (drastisch) besparen geen nut. De economie zal er enkel door krimpen.
Deze berekeningen zijn vrij eenvoudig en zullen de realiteit niet 100% weerspiegelen. De draconische besparingen zoals doorgevoerd in Griekenland, Ierland, het zuiden van Europa en de besparingen in ons omringende landen zoals Nederland hebben dit effect ook reeds getoond.
[…] Hoe zinnig is besparen? […]